در پی اجرای رسمی مصوبه افزایش قیمت بنزین از روش شنبه (۲۲ آذرماه) و آغاز مرحله جدید اصلاحات قیمتی در حوزه انرژی، نگرانیهایی در میان مردم نسبت به تأثیر این تصمیم بر معیشت روزانه و هزینههای عمومی ایجاد شده است. برای بررسی ابعاد مختلف این موضوع، با مهدی صادقی، مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی گفتگویی اختصاصی با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «ساوج نما» داشتیم.سئوال: افزایش قیمت بنزین انجام شده است. مهمترین پیامد فوری این اقدام چیست؟مهدی صادقی: طبیعی است که در روزهای ابتدایی، جامعه با شوک روانی روبهرو شود. مردم نگران افزایش هزینههای روزمره هستند و بیشترین پرسش این است که آیا قیمت سایر کالاها هم بالا میرود یا خیر.مهمترین پیامد فوری این تصمیم اثر روانی آن است؛ اما اگر دولت سریع و دقیق عمل کند، میتوان این اثر را کنترل و نگرانیها را کاهش داد.
سئوال: این افزایش قیمت چه تأثیری بر معیشت مردم دارد؟
صادقی: اثرگذاری بر معیشت دو مرحله دارد:
۱. کوتاهمدت: افزایش هزینه حمل و نقل و رشد محدود برخی هزینهها
۲. میانمدت: احتمال انتقال بخشی از هزینهها به قیمت کالاهای مصرفی
اما نکته اینجاست که این اثرات قابل مدیریت هستند.
اگر دولت نظارت فعال داشته باشد، اجازه گرانفروشی ندهد و برای دهکهای آسیبپذیر یارانه معیشتی تقویتی ارائه دهد، فشار کمتری به مردم وارد میشود.
سئوال: آیا افزایش قیمت بنزین میتواند باعث موج جدید تورم شود؟
صادقی: اگر تنها قیمت بنزین افزایش یابد و سیاستهای مکمل اجرا نشود، احتمال فشار تورمی وجود دارد.
اما تجربه کشورهای مختلف نشان داده زمانی که اصلاح قیمت سوخت با کنترل بازار، تقویت حملونقل عمومی و بسته معیشتی همراه شود، اثر تورمی محدود خواهد بود.
به همین دلیل، دولت باید در هفتههای آینده بهصورت لحظهای بازار را رصد کند. کوچکترین بیتوجهی میتواند هزینههای اقتصادی و اجتماعی را افزایش دهد.
سئوال: مردم نگراناند که افزایش قیمت بنزین، سفرهشان را کوچکتر کند. چه پاسخی دارید؟
صادقی: نگرانی مردم کاملاً قابل درک است؛ اما باید توجه داشت که دولت اعلام کرده بخشی از درآمد حاصل از اصلاح قیمت سوخت صرف توانمندسازی و حمایت از خانوارها میشود.
اگر این وعدهها بهطور واقعی و قابل مشاهده اجرا شود، مردم خواهند دید که هدف فقط افزایش قیمت نیست، بلکه بهبود وضعیت اقتصادی خانوارها در بلندمدت است.
مردم باید مطمئن باشند که تصمیمی ناگهانی و بدون پشتوانه کارشناسی گرفته نشده است. این طرح از ماهها قبل بررسی شده و هدف آن ایجاد تعادل در مصرف، جلوگیری از قاچاق و کاهش فشار بر بودجه است.
سئوال: آثار اجتماعی این افزایش قیمت را چگونه ارزیابی میکنید؟
صادقی: آثار اجتماعی معمولاً سریع ظاهر میشود. افزایش نگرانی عمومی، کاهش اعتماد و شکلگیری موج شایعات از اولین تبعات آن است. راه مدیریت این آثار، شفافیت و گفتوگوی مستمر دولت با مردم است.
اگر مردم بدانند این تصمیم چگونه اجرا میشود، درآمدهای آن کجا خرج میشود و چه حمایتهایی دریافت میکنند، آرامش روانی جامعه حفظ میشود.
سئوال: دولت در این مرحله چه اقداماتی باید انجام دهد؟
صادقی: به نظر من سه اقدام ضروری و فوری است:
۱. کنترل شدید بازار و جلوگیری از موجسواری قیمتها
۲. اعلام و اجرای بسته حمایتی برای دهکهای پایین و رانندگان
۳. شفافسازی درباره نحوه هزینهکرد درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین
اگر دولت این سه محور را بهطور جدی اجرا کند، تبعات منفی تا حد زیادی کاهش مییابد و جامعه از مرحله نگرانی عبور میکند.
سئوال: پیام شما به مردم که این روزها نگران این تغییرات هستند چیست؟
صادقی: مردم عزیز بدانند که مرحله اجرای افزایش قیمت همیشه سختترین بخش ماجراست؛ اما این سختی دائمی نیست.
دولت موظف است شرایط را طوری مدیریت کند که فشار سنگینی بر زندگی مردم وارد نشود.
این تصمیم اگر درست اجرا شود، میتواند به نفع اقتصاد کشور و بهبود منابع عمومی باشد.به مردم توصیه میکنم به شایعات فضای مجازی توجه نکنند. هرگونه تغییر عمده و سیاست حمایتی بهصورت رسمی اطلاعرسانی میشود.
سئوال: و در پایان اگر نکتهای باقی مانده، بفرمایید؟
صادقی: اصلاح قیمت سوخت یک ضرورت اقتصادی بود، اما نحوه مدیریت پس از اجرا بسیار مهمتر است.